تاریخچه ساز ارگ:
سازهای کیبوردی از سه قرن قبل از میلاد مسیح هم وجود داشته اند که به ارگ های لوله ای تکامل پیدا کردند تا بعدها که به سازهای قابل حمل نظیر پورتیتو و ارگ پوزیتیو رسیدند. سازهای کلاویکورد و هارپسیکورد در قرن چهاردهم ساخته شدند. زمانی که تکنولوژی بهبود یافت کیبوردهای پیچیده تر ساخته شدند. شامل کیبورد و ارگ 12 صدایی که هنوز هم مورد استفاده قرار می گیرد. در ابتدا صفحه کیبورد یک ساز، فقط می توانست یک مقدار خاص صدا تولید کند. در قرن هجدهم پیانوفورت اختراع شد که طریقه جدیدی از کنترل میزان و شدت صدا را توسط میزان فشار اعمال شده توسط فشار دادن کلید را ارائه می کرد.
قدم بعدی طراحی تکنولوژی صدای الکترونیک بود. اولین ساز، دنیس دور بود که توسط واکلاو پروکاپ داویس در سال 1753 ساخته شده بود. این ارگ (کیبورد) با 700 سیم موقتا الکترونیک شده بود تا کیفیت صوتی آن را تقویت کند. 7 سال بعد جین بپتایس، کلاوسین الکتریک را درست کرد. این ارگ و کیبورد موسیقی با پلاکترا و فعالی سازی توسط الکتریسیته ارائه شده بود.
هر دو این ارگ ها از الکتریسیته برای تولید صدا استفاده نمی کردند. الیشا گری یک ساز موسیقی الکترونیک به نام تلگراف موزیکال اختراع نمود. این ارگ از ارتعاش مدار الکترومغناطیس، صدا تولید می کند. او یک اوسیلاتور (نوسانگر) تک نت ابتدایی برای آن ارائه کرد. در قدم بعدی او یک بلندگو شامل دیافرام برای قابل شنیده شدن دیتا به آن اضافه کرد.
در سال 1906 ، لی دی فارست، ترایود الکترونیک والو را اختراع کرد. در 1915 او اولین ساز لامپ خلاء، پیانوی صوتی را اختراع کرد. تا زمان اختراع ترانزیستور، لامپ خلاء جزئی ضروری در سازهای الکترونیک بود.
در سال 1935 ، ارگ اسطوره ای همند معرفی شد. این ارگ قادر به تولید صداهای پلی فونی و چندصدایی بود. توسعه های بیشتری در صنعت ارگ و کیبورد توسط “موسیقی ساز چمبرلین” در سال های 1940 و ملوترون در اوایل سالهای 1950 انجام شد.
اولین قدم بسوی پیانو الکترونیک توسط رودز با پری پیانو برداشته شد. یک ساز سه و نیم اکتاو. نسل بعدی این ساز قادر به انجام خود تقویت سازی صدا بود. در سال 1955 کمپانی وارلیتزر اولین پیانوی الکتریک را بنام 100 عرضه نمود.
اختراعات سینتی سایزرهای موسیقی در سالهای 1960 قدمی به سوی ارگ مدرن امروزی بود. هرچه تکنولوژی توسعه بیشتری یافت، سینتی سایزرهای بزرگ به سازهای قابل حملی تبدیل شدند که می توانستند در اجراهای زنده نیز بکار برده شوند.
این امر از سال 1964 وقتی باب موگ سینتی سایزر موگ خود را تولید می کرد، شروع شد. این سینتی سایزر کلیدهای خودش را نداشت ولی نسل بعدی با کیبوردهای سرخود مجهز شدند. این ارگ (کیبورد) مونوفونیک بود و فقط قادر به تولید یک نت در یک زمان واحد بود. بعضی از سازها مانند EML 101 و ARP Odyssey و موگ سونیک 6 پلی فونی بوند که به این معناست که می توانستند بیشتر از یک یا دو و یا بیشتر کلید را همزمان با آنها فشرد و صدا تولید کرد. نسل های بعدی ارگ های الکترونیک تلفیقی از مدارهای ارگ و سینتی سایزرها بودند. مانند پولی موگ ، Opus 3 و آرپ آمنی.
ساخت رابط دیجیتال سازهای موسیقی MIDI به عنوان یک استاندارد برای انتقال کدهای دیجیتال تحول بزرگی در تکنولوژی ارگ ها و کیبورد ها به وجود آورد.
***********************************************************************
طبقه بندی ارگ
بعضی از سازندگان و فروشندگان، محصولات ارگ و کیبورد خود را در این گروه بندی های زیر تقسیم می کنند :
دیجیتال پیانو : یک ارگ و کیبورد الکترونیک که برای تولید صدا و احساس نوازندگی به مانند پیانوی آکوستیک طراحی شده است.
پیانوی استیج : یک نوع از دیجیتال پیانو که برای استیج یا اجرای زنده طراحی شده است.
سینتی سایزر : ارگ های الکترونیکی که از سینتی سایزرهای صدای گوناگون برای تولید محدوده وسیعی از صداها استفاده می کنند.
تنظیم کننده : ارگ های الکترونیکی که می توانند یک محدوده از صداها را به خوبی برای همراهی اجرا کننده تولید کنند و معمولا توسط دست چپ نواخته می شوند. یک ارگ تنظیم کننده معمولا گروه های تک نفره نیز خوانده می شود.
در مقایسه با دیجیتال پیانوها یا پیانوهای دیجیتال، ارگ های (کیبوردهای) الکترونیک معمولا قیمت پایین تری دارند و کلیدهای کمتر شبیه به پیانو و سبک تر دارند ولی کنترل های بزرگ فرعی بسیار بیشتری دارند و معمولا شامل یک بلندگو روی ارگ هم هستند. برخلاف سینتی سایزر، هدف اصلی ارگ تمرکز بر روی جزئیات کنترل صدای پارامتری سینتی سایزری نیست.
نویسنده: مجید بهبهانی