این هم برداشتی جدید از حالات روانی دستگاهها و آوازهای ایرانی از نگاه روان شناسی و ارکان آن :

این هم برداشتی جدید از حالات روانی دستگاهها و آوازهای ایرانی از نگاه روان شناسی و ارکان آن :

۱-دستگاه شور: آگاهی- درک- تفکر و اندیشه

۲-آواز دشتی: سوز و گداز- گریه و مویه

۳-آواز ابوعطا: گله وشکایت

۴-آواز افشاری: افسوس و حسرت- هجران از معشوق

۵-آواز بیات ترک: تعلیم- شادی درون

۶-دستگاه همایون: متانت- سربلندی- نصیحت و پذیرش

۷-آواز بیات اصفهان: اوج احساس

۸-دستگاه سه گاه: بزم و شادمانی- شور و شوق

۹-دستگاه چهارگاه: ستیز و جنگ، حتی رو در روی معشوق- مقاومت و پیروزی- تلاش در رسیدن به آرزوهای دیرین عاشقی

۱۰-دستگاه ماهور: رویا پردازی- پرش از قله شادی به همراه ذهنی رویایی- آرزو

۱۱-دستگاه نوا: رازداری- حکایت

۱۲-دستگاه راست و پنجگاه: ستایش معبود (خدا)- بزرگمندی و تعریف*آواز اصفهان

حالت : مناجات با خدا ، متفکرانه
رنگ : سبز روشن
عنصر : شعله آتش
زمان شنیدن : قبل از طلوع آفتاب

آواز اصفهان مرموز ، عمیق ، راز و نیاز با خدا و متفکرانه است . آواز اصفهان وصف عشقی عرفانی ، ندامت عشق و حست عشق گذشته است .

*دستگاه نوا

حالت : صلح آمیز ، آرام ، مقدس ، هشدار دهنده
رنگ : شفاف
عنصر : آتش همراه باد
زمان شنیدن : آخرشب

دستگاه نوا خاطرات دوری از عشق گذشته را بیان می‌کند .

نکته : گوشه نهفت در دستگاه نوا به دوره ساسانیان مربوط می‌شود که توسط ابن سینا ذکر شده است .
* همایون

حالت : شاهانه ، اشرافی ، شادان

رنگ : سبز تیره

عنصر : شعله آتش

زمان شنیدن : صبح زود

دستگاه همایون فضایی شاهانه خلق می‌کند و بیان کننده شکوه و گریه عشقی است که در پشیمانی پایان یافته است و نیز بزرگی عشق در حد اعلای آن است .
*دستگاه ماهور

حالت : خوشحال و شاد ، با شکوه ، اشرافی
رنگ : آبی آسمانی
عنصر : باد یا نسیم
زمان شنیدن : بعد از غروب آفتاب

نکته : در دستگاه ماهور ، گام منطبق بر گام ماژور می‌باشد . در راک ماهور می‌توان گریزی به شوشتری زد .
***چهارگاه

حالت : قدرتمند ، قهرمانی ، جشن ، عقل ، تحرک میهن پرستانه
رنگ : زرد طلایی
عنصر : بخار
زمان شنیدن : 6 تا 8 صبح

از چهارگاه برای خواندن قطعات حماسی و پهلوانی شاهنامه استفاده می‌شود . چهارگاه تمام شدن عشق و نیز خوشحالی عشق ، لاف وگزاف‌گویی در موفقیت عشق را بیان می کند .
*راست پنجگاه

حالت : تمرکز
رنگ : برنزه روشن
عنصر : زمین
زمان شنیدن : از 8 تا 10 صبح

راست ‌پنجگاه شبیه ماهور به نظر می‌رسد ، مقامی است برای هدایت به تفکر ، تمرکز و روشنفکری که می‌تواند با دلایل منطقی مجالست کند.
***دستگاه سه‌گاه

حالت : درد ، غصه ، پشیمانی منجر به امید
رنگ : آبی لاجوردی تیره
عنصر : آب
زمان شنیدن : بعد از ظهر تا غروب آفتاب

دستگاه سه‌گاه بیانگر گذشته و موفقیت‌های عشقی و ندامت‌های آن است که منجر به امید می‌شود .
*آواز دشتی

حالت : دلخراش ، شکوه‌آمیز
رنگ : قهوه‌ای
عنصر : زمین

آواز دشتی بازگو کننده عشق یکطرفه ، ناله و حسرت از غم فراق است و زمان شنیدن این آواز از سر ظهر تا 4 بعد ازظهر است و بسیاری از آوازهای منطقه شمال ایران به ویژه در حاشیه دریای خزر مانند دیلمان و گیلکی به استان گیلان مربوط می‌شود .
*آواز افشاری

حالت : درد ، رنج ، ندامت
رنگ : قهوه‌ای
عنصر : زمین

آواز افشاری بیان کننده شکوه ، گله ، ندامت جدایی را بیان می کند زمان شنیدن این آواز از سر ظهر تا 4 بعد ازظهر می‌باشد .
*آواز بیات ترک

حالت : نوستالژیک مذهبی
رنگ : سیاه
عنصر : زمین

بیات ترک غم قربت ، حسرت گذشته ، حالتی متفکرانه و مذهبی دارد و بهترین زمان شنیدن این آواز از سر ظهر تا 4 بعدازظهر می‌باشد . بعضی گوشه‌های ترک برای خواندن آوازهای مذهبی اسلامی نظیر اذان استفاده می‌شود .
*آواز ابوعطا

حالت : محرک

رنگ : بنفش یا قهوه‌ای روشن

عنصر : زمین

زمان شنیدن آواز ابوعطا از سر ظهر تا 4 بعد ازظهر می‌باشد .

ابوعطا بیان کننده عشق گذشته در یک پیر طریقت با امید و آرزویی بالاست